Jakie kwalifikacje powinien mieć operator: elektrycznego wózka unoszącego prowadzonego ręcznie (paleciaka), wózka z mechanicznym napędem podnoszenia prowadzonego ręcznie, wózka widłowego. Czy pracodawca, zatrudniając pracownika, który odbył kurs kierowcy wózków jezdniowych z napędem silnikowym zorganizowany przez ośrodek zewnętrzny, może na podstawie zaświadczenia o ukończeniu takiego kursu, wystawić imienne zezwolenie dla tego pracownika do obsługi wózków jezdniowych na terenie zakładu pracodawcy?Czy zaświadczenie, imienne zezwolenie i instruktaż stanowiskowy są wystarczające w świetle przepisów wynikających z rozporządzenia MG z 10.5.2002 r. w sprawie bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym? Czy zezwolenia wewnętrzne w fabryce, na wózki jezdniowe muszą być wydawane wszystkim osobom obsługującym wózki?
Wymienione w pytaniu wózki mają silnikowy napęd kół jezdnych (nie są wózkami ręcznymi – bez napędu), tak więc mają do nich zastosowanie przepisy rozporządzenia MG z 10.5.2002 r. w sprawie bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz.U. Nr 70, poz. 650, ze zm.). Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, do obsługi wózka może być dopuszczony pełnoletni pracownik, który uzyskał:
uprawnienia operatora, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub
imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne tylko na terenie zakładu pracy tego pracodawcy.
Użycie w przepisie spójnika „lub” dopuszcza alternatywne uzyskiwanie kwalifikacji, a zatem wystarczy uzyskać jeden z tych dokumentów – uprawnienie operatora albo imienne zezwolenie.
Uprawnienie operatora
Uprawnienie operatora, zgodnie z odrębnymi przepisami, to:
wpis do książki operatora wydanej przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie na podstawie rozporządzenia MG z 20.9.2001 r. w sprawie bhp podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz.U. Nr 118, poz. 1263) lub
zaświadczenie kwalifikacyjne Urzędu Dozoru Technicznego uprawniające do obsługi wózka, wydane przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego, po sprawdzeniu kwalifikacji w trybie określonym w rozporządzeniu MG z 18.7.2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz.U. Nr 79, poz. 849, ze zm.).
Wpis do książki operatora
Zgodnie z § 23 powołanego rozporządzenia w sprawie bhp podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, maszyny robocze, o których mowa w załączniku 1 do rozporządzenia, mogą być obsługiwane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie i uzyskały pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie.
Wózki z napędem spalinowym lub elektrycznym (akumulatorowym):
podnośnikowe oraz
platformowe
są wymienione w grupie IV Maszyny różne i inne urządzenia techniczne pod pozycjami 12–15 załącznika 1 Maszyny i urządzenia techniczne stosowane przy robotach ziemnych, budowlanych i drogowych, do obsługi których wymagane jest odbycie szkolenia i uzyskanie pozytywnego wyniku ze sprawdzianu do tego rozporządzenia.
Osoba, która uzyskała pozytywny wynik sprawdzianu, otrzymuje świadectwo oraz uzyskuje wpis do książki operatora. Wzór książki operatora zawiera załącznik 2 do rozporządzenia. Wpis do książki operatora potwierdza spełnienie wymagań dydaktycznych, sprzętowych i lokalowych jednostkom, które prowadzą szkolenie (ich lista jest publikowana na stronie internetowej Instytutu –
www.imbigs.org.pl/).Ponadto opracowuje programy szkolenia i prowadzi listę wydawanych świadectw i wpisów do książki operatora.
Zaświadczenie kwalifikacyjne
Rozporządzeniem MG z 18.07.2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych określono, m.in. tryb sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz rodzaje urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji.
W załączniku 2 do tego rozporządzenia, w części 1 Urządzenia techniczne, przy których obsłudze wymagane jest posiadanie kwalifikacji, pod pozycją 13 umieszczono wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia. Wózki tego rodzaju (np. powszechnie używane widlaki) podlegają również dozorowi technicznemu (nie mogą być eksploatowane bez ważnej decyzji UDT zezwalającej na ich eksploatację). Zaświadczenie kwalifikacyjne wydaje UDT po zdaniu egzaminu sprawdzającego przed komisją kwalifikacyjną, na wniosek osoby zainteresowanej lub na wniosek pracodawcy zatrudniającego tę osobę.
Jak wynika z powyższego, UDT nie wydaje zaświadczenia kwalifikacyjnego do obsługi wózków jezdniowych platformowych i unoszących.
Wózki unoszące, to takie, których konstrukcja zezwala na uniesienie ładunku tylko na wysokość transportową (do 30 cm ponad podłoże).
Przykład
Do wózków unoszących należą, np. paleciaki elektryczne, z elektrycznym napędem kół jezdnych i mechanicznym lub ręcznym napędem układu unoszenia.
Nie wydaje również zaświadczenia kwalifikacyjnego do obsługi wózków ręcznych (bez napędu kół jezdnych), a także tych, które nie mają mechanicznego napędu podnoszenia tylko, nazwijmy to, ręczny (np. olej do siłownika pompowany jest ręczną lub nożną pompą).
Imienne zezwolenie
W przypadku gdy pracownik nie ma (z jakichkolwiek względów) żadnego z wymienionych wyżej uprawnień operatora (wpisu do książki operatora, zaświadczenia kwalifikacyjnego) na wózek, który pracodawca zamierza mu udostępnić do korzystania, to zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia w sprawie bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym, może być dopuszczony do obsługi tego wózka po wydaniu mu przez pracodawcę imiennego zezwolenia. Jednakże w § 4 ust. 2 powołanego rozporządzenia określono, że imienne zezwolenie może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego ds. gospodarki.
Do końca 2010 r. jednostką tą był Ośrodek Doskonalenia Kadr Ministerstwa Gospodarki w Mysłowicach, a od początku 2011 r. – Urząd Dozoru Technicznego, ściślej Dział Szkoleń w Oddziale UDT w Gliwicach, ul. Robotnicza 4A, 44–100 Gliwice.
Pracodawca może prowadzić szkolenie kierowców wózków jezdniowych dla swoich pracowników:
we własnym zakresie – używać do nauki własnego sprzętu i zatrudniać jako wykładowców i instruktorów swoich pracowników lub
korzystać z usług firm zewnętrznych.
Szkolenie takie powinno przebiegać jednak zawsze wg programu opracowanego lub zatwierdzonego przez wspomnianą wyżej jednostkę wyznaczoną przez ministra gospodarki. Ukończenie szkolenia według innego programu nie daje podstawy pracodawcy do wydania pracownikowi imiennego zezwolenia. Uczestnikowi szkolenia powinna być przekazana wiedza teoretyczna i praktyczna w zakresie niezbędnym do właściwej obsługi określonego rodzaju/typu wózka, który będzie użytkował na terenie zakładu pracy.
Jeżeli pracownik przedłoży pracodawcy zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dla kierowców wózków przeprowadzonego przez inny podmiot (np. przez poprzedniego pracodawcę, powiatowy urząd pracy, ośrodek doskonalenia zawodowego), to pracodawca może uznać to szkolenie i na jego podstawie (przedłożonego zaświadczenia) wydać pracownikowi imienne zezwolenie. Warunkiem jest jednak, aby to szkolenie było przeprowadzone na podstawie programu opracowanego lub zatwierdzonego przez ww. jednostkę wyznaczoną przez ministra gospodarki (należy to sprawdzić np. przez Internet) i odpowiadało programowo rodzajom/typom wózków, które będzie pracownik obsługiwał u pracodawcy.
Przykład
Inny jest np. program szkolenia dla kierowcy wózka unoszącego prowadzonego, a inny dla widlaka.
Ukończenie szkolenia wg innego programu (opracowanego lub zatwierdzonego przez inną niż ww. jednostkę wyznaczoną przez MG) lub niezgodnego dla danego rodzaju/typu wózka nie daje podstawy pracodawcy do wydania pracownikowi imiennego zezwolenia.
Osoby, których kwalifikacje zostały potwierdzone przez UDT (mające zaświadczenie kwalifikacyjne) lub Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego (mające wpis do książki operatora) uprawnione są do obsługi wózków jezdniowych określonego rodzaju/typu na terenie całego kraju, podczas gdy imienne zezwolenie wydane przez pracodawcę ważne jest tylko na terenie zakładu pracy tego pracodawcy.
Jeżeli pracownik ma uprawnienia operatora do obsługi wózków jezdniowych określonego rodzaju/typu (ma wpis do książki operatora lub zaświadczenie kwalifikacyjne UDT), to pracodawca nie jest zobowiązany do wystawienia temu pracownikowi dodatkowo imiennego zezwolenia, aby dopuścić go do obsługi wózka. Wystarczy to uprawnienie. Należy pamiętać, że niezależnie od posiadanych przez pracownika kwalifikacji i umiejętności potwierdzonych stosownym dokumentem, pracodawca powinien zapewnić pracownikowi – przed dopuszczeniem go do wykonywania pracy – przeszkolenie w zakresie bhp (instruktaż ogólny i stanowiskowy). Dotyczy to również pracy na stanowisku operatora wózka. Uwaga ta odnosi się również do profilaktycznych badań lekarskich.
Wracając do pytania pierwszego:
operator elektrycznego wózka unoszącego prowadzonego ręcznie (paleciaka) powinien mieć imienne zezwolenie (uprawnień operatora, o których mowa na początku, nie wydaje się na tego rodzaju wózki),
operator wózka z mechanicznym napędem podnoszenia prowadzonego ręcznie powinien mieć jedno z wymienionych uprawnień (wpis do książki operatora, zaświadczenie kwalifikacyjne) lub imienne zezwolenie,
operator wózka widłowego – jak w punkcie powyżej.
Kontakt
Reklama
Polityka
